الف – بریدن کابل نسوز
۱- کابل باید به اندازه ای بریده شود که سر آن به راحتی به شین ها و یا دستگاه های محل اتصال برسد.
۲- قبل از بریدن کابل باید محل برش را علامت گذاری کرده و دو طرف علامت را توسط سیم با نوار بسته، سپس آن را برید.
ب – برداشتن لایه های روی غلاف سربی کابل
۱- روکش خارجی کابل را می توان به اندازه ای که سر کابل به راحتی روی کابل قرار بگیرد با اندازه گذاری مشخص کرد و سپس انتهای این محل را به وسیله یک نوار محکم بست.
۲ – روکش خارجی از روی کابل باز شده و در فاصلۀ بسیار کمی از نوار بسته شده با چاقو بریده شود.
۳- بانداژ فولادی مانند محافظ خارجی باید برداشته شود. با این تفاوت که باید آن را به وسیلۀ سوهان سه گوش (نه با اره) خط انداخته و سپس با انبردست از کابل جدا نمود.
۴- روکش داخلی کابل نیز برداشته و به وسیله چاقو جدا شود.
۵- عایق کاغذی روی غلاف سربی کابل به وسیله چراغ کوره ای حرارت داده شود و سپس برداشته شود.
۶۔ غلاف سربی با نفت و با بنزین تمیز شود.
ج – جدا نمودن غلاف سربی کابل
۱۔ غلاف سربی را در محل که باید بریده شود دور تا دور خط انداخته، سپس از این محل تا سر کابل سیلیکونی دو خط نزدیک به هم در امتداد طول آن ایجاد کرده و توسط سرب بازکن با دم تخت نوار بین این دو خط موازی برداشته شود.
۲- روکش سربی درآورده شود.
۳- پلیسه به وجود آمده در اثر جدا شدن غلاف سربی به وسیله چاقو با سرب بازکن گرفته شود.
تذکر: مقداری از غلاف سربی و عایق کاغذی زیر آن باید در داخل محفظه سر کابل قرار گیرد، که اندازه آن بسته به سر کابل مورد استفاده توسط کارخانه سازنده در کاتالوگ مربوط به آن داده می شود.
د- برداشتن عایق های روی سیم ها
۱– عایق کاغذی زیر غلاف سربی دورتادور خط انداخته و سپس لایه لایه برداشته شود.
۲– مواد عایقی که بین سیم های روکش دار پر شده به وسیله چاقو با احتیاط از طرف داخل به خارج بریده شده و برداشته شود.
ه- بستن انتهای کابل
۱- برای اینکه عایق کمربندی (نوار کاغذی آغشته به روغن) زیر غلاف سربی، از غلاف سربی جدا باشد باید مقدار کمی از غلاف روی آن برداشته شود.
۲ – روی عایق کمربندی توسط نخ مخصوص بسته شود.
۳- سیم ها را در محل محفظه انتهایی از یکدیگر جدا کرده تا مواد عایقی که بعداً در داخل انتهایی ریخته می شود به خوبی در بین آنها جای گیرد.
۴- سیم ها باید طوری فرم داده شوند تا به راحتی از سوراخ های قسمت بالای انتهایی خارج شوند.
۵- به دور سرسیم ها برای حفاظت در مقابل حرارت ناشی از لحیم کاری کابلشو، نخ نسوز پیچیده شود.
۶- کابلشوها بر سر سیم ها لحیم شده و نخ نسوز باز شود.
۷- برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل سر کابل، باید انتهای غلاف سربی کابل، توسط نوار عایق پوشانده شده، سپس پوسته سر کابل به وسیله سیم بر روی نوار عایق محکم بسته شود.
۸- سر کابل به صورت ایستاده قرار گرفته و پوسته آن محکم شود.
۹- داخل محفظه سر کابل توسط ماده عایق مخصوص (قیر یا ورتیزون) پر شود. در موقع پر کردن انتهایی باید توجه شود که ماده ریختگی کاملاً شل باشد تا بتواند در تمام منافذ خوب نفوذ کند.
۱۰ – قسمت خروجی سیمها با نوار عایق (نوار زرد) پیچیده شود تا از نفوذ رطوبت به داخل انتهایی جلوگیری شود.
۱۱- برای حفاظت عایق سیمها در مقابل رطوبت نیز می توان بر روی آن از نقطه خروجی سیم تا محل اتصال کابلشو یک لایه نوار عایق پیچیده و روی آن را لاک زده و یا آن را با نوار مخصوصی (نوار زرد) بانداژ کرد.
برای اتصال زمین سرکابل باید طبق مراحل زیر سیم زمین، روکش سربی کابل و محفظه سر کابل به یکدیگر محکم لحیم شوند تا اتصال الکتریکی خوبی برقرار شود.
۱۔ سطح غلاف سربی خوب تمیز شود.
۲- سیم اتصال زمین چند دور به دور غلاف سربی و چند دور به دور محفظه سر کابل پیچیده شود.
۳- سیم اتصال زمین به غلاف سربی و محفظه سر کابل لحیم شود.
کابلهای NYY معمولاً در تابلوهای فشار ضعیف مستقیماً توسط کابلشو به محل اتصال وصل می شوند و در هوای آزاد توسط سر کابل مخصوص در مقابل نفوذ رطوبت و گرد و غبار محافظت شده و به محل اتصال وصل می شوند.
ﻣﻨﻈﻮر از اﺗﺼﺎﻻت ﺳﻴﻢ و کابل سیلیکونی ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻦ ﻫﺎدی ﻫﺎ است. ﺻﺤﺖ اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ بوده زﻳﺮا ﻳﻚ ﻣﺪار اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ وﻗﺘﻲ ﺧﻮب ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﻌﻴﻮب ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. اﺗﺼﺎل ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺤﻜﻢ و از ﻧﻈﺮ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻫﺎدی ﺧﻮبی باشد. اتصالات سیم ها به دو دسته اتصالات لحیمی و اتصالات غیر لحیمی تقسیم می شود. در این مقاله به بررسی انواع اتصالات غیر لحیمی می پردازیم.
روش اتصال صحیح دو سیم
در ابتدای این مبحث قصد داریم نحوه اتصال صحیح دو سیم را به کمک تصاویر زیر نشان دهیم:
انواع اتصالات سیم به صورت غیر لحیمی
اتصالات پیچ و مهره ای سیم ها
اتصالات پیچ و مهره ای ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭽﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه و اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭽﻲ ﺑﺎ رزوه ﻫﺎی داﺧﻠﻲ. در اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭽﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﺨﺶ هایی مانند ریل ها (شین ها) با سوراخ سرتاسری به یکدیگر متصل می شوند.
اتصالات پیچی
ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه دو ﺑﺨﺶ را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
واشر ها از آسیب رساندن مهره یا سرپیچ به قطعه، در هنگام کشش جلوگیری می کند.
اتصالات پیچی با مهره داخلی در کلیدها و پریزها و المان های حفاظتی به کار می روند. ﻗﺴﻤﺘﻲ دارای ﺳﻮراخ ﻛﺎری ﻣﻴﺎﻧﻲ و ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮ دارای ﭘﻴﭻ اﺳﺖ؛ ﻣﺜﻼً اﺗﺼﺎل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﻴﭻ ﻛﻠﮕﻲ ﺑﺮای ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮدن درﭘﻮش ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل ﺑﺮﻗﺮار شود.
در برق صنعتی اغلب از پیچ دو سو، چهار سو، شش گوش و پیچ های سرآلن استفاده می شود. برای محکم کردن بست های پیچی و فاصله اندازها بر روی صفحه با قطعات فلز ترجیحاً از پیچ برش قلاویز، پیچ خودرو، یا پیچ مته ای با رزوه های پیچ خودرو استفاده می شود.
ﻣﻬﺮه ﻫﺎ وﻇﻴﻔۀ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻴﺮوی ﻛﺸﺸﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﭘﻴﭻ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ را دارﻧﺪ. در ﺑﺮق ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻏﻠﺐ از ﻣﻬﺮه ﻫﺎی ﺷﺶ ﮔﻮش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭻ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ واﺷﺮ و اﻟﻤﺎن ﻫﺎی ایمنی باشد. در اتصال پیچ هادی محافظ باید دقت خاصی صورت گیرد.
اتصالات فیشی (سر سیمی)
دسته دیگر از اتصالات سیم و کابل به صورت غیر لحیمی، اتصالات فیشی است. ﺑﺮای ﻗﺮار دادن ﺳﻴﻢ ﻫﺎی رﺷﺘﻪ ای زﻳﺮ ﭘﻴﭻ ﺑﺎﻳﺪ از اتصالات ﻓﻴﺸﻲ (سر سیمی ) اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد. ﺑﺮای اﺗﺼﺎﻻت ﺟﺪا ﺷﺪﻧﻲ ﺳﻴﻢ ﻫﺎ، از ﻓﻴﺶ ﻳﺎ ﺳﺮ ﺳﻴﻢ ﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺳﺮ ﺳﻴﻢ ﻫﺎ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺳﻴﻢ، در اﻧﺪازه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ ﻟﺤﻴﻢ ﻛﺎری ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺮس ﻣﺨﺼﻮص، ﺑﻪ ﻫﺎدی ﻣﺤﻜﻢ می شوند.
این فیش ها (سر سیم ها) دارای انواع مختلف حلقه ای، تیغه ای، کشویی و میله ای هستند که هر یک از آنها در زمینه های خاصی کاربرد دارند. اﺗﺼﺎلات سیم ها و ﺑﺴﺖ ﻫﺎی اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آنها ﻟﺤﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﻫﺎدی ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲشود ﺗﻤﺎس اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮده، اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ اﻳﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ و درﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻋﻼوه اﺗﺼﺎل دﻫﻨﺪه ﻫﺎی ﺑﺪون ﻟﺤﻴﻢ از ﻟﺤﺎظ ﻧﺼﺐ ﺳﺎده ﺗﺮﻧﺪ، زﻳﺮا در آنها ﻣﺴﺎئل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻟﺤﻴﻢ ﻛﺎری ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮد ﺷﺪن ﻟﺤﻴﻢ، ﺳﻮﺧﺘﻦ ﻋﺎﻳﻖ و ﻏﻴﺮه ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ.
یکی از لوازمی که در اتصالات سیم و کابل نسوز استفاده می شود، کابلشو است. برای اتصال سیم های با قطر زیاد و کابل به شینه ها از سر کابل (کابلشو) استفاده می شود. نحوه عملکرد بدین صورت است که ابتدا باید کابل با سیم با قطر زیاد را لخت کرد و سپس به اندازه مناسب در داخل سر کابل (کابلشو) قرار داد و در نهایت با دستگاه مخصوص انتهای کابلشو را پرس کرد.
سیم در کابلشو
ﻛﺎﺑﻞ ﺷﻮﻫﺎ را در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮﺳﻲ ﻟﺤﻴﻤﻲ، ﭘﻴﭽﻲ و ﻣﻨﮕﻨﻪ ای ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ. ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﺗﺼﺎل ﺻﺪ در ﺻﺪ و ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن، اﻏﻠﺐ ﻛﺎﺑﻞ ﺷﻮﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﺎدی ﻫﺎی ﻛﺎﺑﻞ، ﻟﺤﻴﻢ ﻳﺎ ﭘﺮس ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
اجزای یک سرسیم
سوراخ کابلشو (محل قرار گرفتن پیچ)
قسمت پهن کابلشو
سوکت (محل قرار گرفتن سیم)
عایق سیم
توجه شود که برای اتصال کابل های افشان (از مقطع یک میلی متر مربع به بالا و کابل های مفتولی از ۱۰ میلی متر مربع به بالا) باید از کابلشو استفاده شود. کابل های مفتولی به مقطع ۶ میلیمتر مربع و کمتر را می توان مستقیماً با ایجاد سوکتی به دستگاه مربوطه متصل ساخت.
مواد مختلفی که به فسفر داخل حباب افزوده می شوند، رنگ نور و نیز درصد بازتاب رنگ لامپ را تعیین می کنند، همچنین کیفیت فسفر، در میزان افت شار نوری لامپ که در اثر طول عمر لامپ اتفاق می افتد و همچنین کلید اتوماتیک اشنایدر تاثیر می گذارد. همچنین، پوشش فسفر بر نمود رنگ لامپ نیز تاثیر می گذارد. اوایل، لامپ های فلورسنت با یک لایه پوشش فسفر به بازار عرضه می شدند که به آنها اصطلاحاً لامپ های فلورسنت با پوشش هالوفسفات (Halophosphat) می گویند.
بیشتر لامپ های فلورسنت که در حال حاضر در ایران تولید و مصرف می شوند از این نوع است. شاخص نمود رنگ در این لامپ ها بین %۷۰ – ۵۰ است و به همین دلیل در گروه های ۲B و ۳ قرار دارد، که در اصطلاح تجاری این نوع لامپ ها را نوع BASIC می نامند.
نسل بعدی لامپ های فلورسنت که در ده سال اخیر به بازار عرضه شده اند، دارای پوشش فسفر سه لایه هستند که اصطلاحاً به آنها ترایبند (Triband) می گویند و در واقع بخش اصلی پوشش فسفر این لامپ ها، از سه لایه فسفر تشکیل شده که هر کدام از آنها حاوی یکی از رنگ های اصلی است به همین دلیل، طیف نور این لامپ ها، کامل تر از لامپ های فلورسنت با پوشش هالوفسفات است. در نتیجه نمود رنگ این لامپ ها بهتر است به گونه ای که این لامپ ها را در گروه ۱B (نمود رنگ ۸۰- ۹۰ %) قرار می دهند.
از طرفی به دلیل وجود سه لایه فسفر، راندمان این لامپ ها در تبدیل اشعه ماوراء بنفش به نور مرئی بالاتر است در نتیجه شار نوری این نوع لامپ ها نسبت به لامپ های با پوشش هالوفسفات بالاتر است. افت شار نوری لامپ های فلورسنت با پوشش فسفر سه لایه نسبت لامپ های با پوشش هالوفسفات بسیار کمتر است. علل اصلی افت شار نوری لامپ های فلورسنت، کاهش ماده امیتر و در نتیجه کاهش تعداد الکترون است. در اثر کاهش تعداد الکترون ها، تعداد برخورد با اتم جیوه و تحریک اتم بخار جیوه کمتر می شود، در نتیجه مقدار نور کمتری منتشر می شود.
از سوی دیگر کم شدن خاصیت فلورسان فسفر در تبدیل اشعه ماوراء بنفش به نور مرئی دلیل دیگری برای افت شار نوری لامپ است. در واقع، پوشش فسفر داخل حباب لامپ، تحت استرس شدید فضای داخل تیوب قرار می گیرد.
در صورتی که پوشش فسفر یک لایه باشد، در اثر این استرس، پوشش فسفر کم کم خاصیت خود را از دست داده و در نتیجه مقدار کمتری از اشعه ماوراء بنفش را به نور مرئی تبدیل می کند. در مورد لامپ های ترایبند، به دلیل ضخامت بیشتر لایۀ فسفر، میزان سایش فسفر در اثر تلاطم گازهای داخل لامپ بسیار کمتر بوده و در نتیجه افت شار نوری لامپ با گذر عمر آن بسیار کمتر است.
مزیت دیگر لامپ های فلورسنت و کلید هوایی اشنایدر ترایبند طول عمر بالاتر آنها است. لازم به یادآوری است که از نظر ابعاد و پارامترهای الکتریکی لامپ های ترایبند هیچ تفاوتی با لامپ های هالوفسفات ندارند و تنها تفاوت آنها در ویژگی های نور آنها است.
مزایای لامپ فلورسنت ترایبند
چنانچه بخواهیم مزایای لامپ های فلورسنت ترایبند را نسبت به لامپ های فلورسنت با پوشش هالوفسفات بیان کنیم، موارد زیر را ذکر خواهیم کرد:
۱- نمود رنگ خوب (گروه ۱A)
نمود رنگ لامپ های فلورسنت ترایبند بالای %۸۰ است و در بسیاری از کاربردها، از جمله بیمارستان ها، مدارس، دفاتر اداری و …، طبق استاندارد [۴] و [۵] نمود رنگ باید در گروه ۱ (یعنی ۱A یا ۱B) باشد.
۲- شار نوری اولیه بالاتر
شار نوری اولیه یک فلورسنت ترایبند در حدود %۲۰ بیشتر از لامپ فلورسنت هالوفسفات با توان مشابه است. در نتیجه تعداد چراغ های مورد نیاز و مصرف انرژی الکتریکی به همین نسبت کاهش می یابد.
۳- افت شار نوری بسیار کم
یکی از فاکتورهای مهم در زمینه طراحی روشنایی، افت شار نوری لامپ است.
چنانچه افت شار نوری یک لامپ کم باشد، در مرحله طراحی، تعداد لامپ (چراغ) کمتری محاسبه می شود که این امر خود کاهش مصرف انرژی و هزینه های روشنایی را به دنبال دارد.
۴- طول عمر بالاتر
طول عمر یک لامپ فلورسنت ترایبند در حدود ۱٫۵ برابر لامپ های فلورسنت معمولی است. در نتیجه هزینه های خرید و تعویض لامپ در بلند مدت بسیار کمتر می شود.
لامپ فلورسنت ترایبند
انواع لامپ فلورسنت بر حسب قطر
بیش از ۷۰ سال از تولید لامپ های فلورسنت می گذرد. در طول این سال ها، ضمن پیشرفت هایی که در تولید لامپ های فلورسنت صورت گرفته که منجر به افزایش راندمان این لامپ ها شده است، قطر لامپ های فلورسنت نیز کوچکتر شده است.
قطر لامپ های فلورسنت را با یک که به همراه حرف T بیان می کنند که در زیر رابطه این رقم با قطر لامپ آمده است:
لامپ های فلورسنت T12
نسل اولیه لامپ های فلورسنت، لامپ هایی با قطر m38 بودند. این لامپ ها در محدوده ۴۰، ۲۰ و ۶۵ وات تولید می شدند. در حال حاضر، تولید و استفاده از این نوع لامپ ها در بسیاری از کشورهای دنیا متوقف شده است.
لامپ های فلورسنت T10
قطر این لامپ ها ۳۲ میلی متر است و این گروه لامپ ها نیز در محدوده ۲۰، ۴۰ و ۶۵ وات تولید می شوند.
لامپ های فلورسنت T8
قطر لامپ های T8 برابر ۲۶ میلی متر است و ضمن اینکه توان مصرفی آنها پایینتر از لامپ های T10 است، نور بیشتری منتشر می سازند. این لامپ ها از نظر ابعاد (طول لامپ، شکل و نوع سرپیچ و …) هیچ تفاوتی با لامپ های نوع T10 ندارند و استفاده از آنها باعث %۱۰صرفه جویی در مصرف انرژی می شود.
این لامپ هادر محدوده ۱۰- ۵۸ وات تولید می شوند که رایج ترین آنها محدوده توان های ۱۸، ۳۶ و ۵۸ است که به عنوان جایگزین برای لامپ های T10 و T12 به بازار عرضه شده اند.
در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا، لامپ های T8 جایگزین لامپ های T10 و T12 می شوند و با توجه به صرفه جویی قابل توجهی که این جایگزینی می تواند به دنبال داشته باشد، دولت ها و شرکت های تأمین کننده انرژی الکتریکی، نسبت به این جایگزینی اهتمام می ورزند.
لامپ های فلورسنت T5
جدیدترین لامپ های فلورسنت که در روشنایی عمومی مورد استفاده قرار می گیرند، لامپ های T5 با قطر ۱۶ میلی متر هستند که بهره نوری آنها تا ۱۰۴ لومن بر وات نیز می رسد.
طول عمر متوسط آنها در حدود ۲۰۰۰۰ ساعت است، فسفر همه این نوع لامپ ها از ترایبند بوده و در نتیجه نمود رنگ آنها بالای %۸۰ است. با توجه به صرفه جویی قابل توجه در مصرف انرژی، و نیز ظاهر زیبای آنها و طول عمر بالا، استفاده از این لامپ ها به سرعت در حال گسترش است. لامپ های فلورسنت T5 در دو گروه High Efficiency) HE) و High Output) HO) تولید می شوند.
نزدیک به ۷۰ سال از تولید لامپ های فلورسنت می گذرد. این لامپ ها به دلیل داشتن بهره نوری بالا و رنگ نور مناسب، یکی از اقتصادی ترین لامپ ها برای تأمین روشنایی است. بهرۀ نوری این لامپ ها در مقایسه با لامپ های التهابی، ۳ تا ۵ برابر بیشتر بوده و طول عمر آن ها نیز ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر است.
حباب لامپ های فلورسنت با گاز بخار جیوه با فشار کم پر شده است و در اثر تخلیۀ الکتریکی در کلید اتوماتیک اشنایدر در گاز بخار جیوه، نور ماورای بنفش در رنج ۱۸۵ تا ۲۵۳٫۷ نانومتر و مقدار کمی نور سبز-آبی بر حسب شیمیایی و فشار گاز ساطع می شود. این نور در اثر برخورد با لایۀ پوشش داخلی فلورسنتی به نور مرئی تبدیل می شود.
سطح داخلی حباب لامپ با لایۀ نازکی از فسفر پوشانده شده تا تابش فرابنفش را جذب کرده و به امواج مرئی تبدیل کند. بازدۀ این عمل حدود ۵۰% است. به دلیل اینکه در زمان روشن شدن لامپ، کاتدها داغ می شوند به این لامپ ها، لامپ های کاتد-داغ نیز می گویند. این کاتد پوشیده از رشته های تنگستن با لایه نازکی از باریم کربنات است و در زمان داغ شدن، الکترون های اضافی برای کمک به شروع تخلیۀ الکتریکی فراهم می کند. البته گرم شدن بیش از حد این رشته، باعث کاهش عمر لامپ می شود.
برای کاهش تابش پرتوهای فرابنفش به محیط، از شیشۀ آغشته به سود استفاده می کنند. شفافیت کوارتز خیلی بیشتر از شیشه است و فقط طول موج های کوتاه تر از ۰٫۱۸ میکرومتر در آن جذب می شود.
در نتیجه حباب چراغ های مولد اشعۀ فرابنفش، از جنس کوارتز تهیه و ساخته می شوند. مقدار جیوۀ مورد استفاده کم (عمدتاً ۱۲mg) است. اخیراً در لامپ های فلورسنت، آلیاژ جیوه با چند فلز دیگر به کار می رود که مقدار جیوه را تا ۵ گرم کاهش داده است.
انواع لامپ فلورسنت به دلیل داشتن بهره نور بالا و رنگ نور مناسب برای تأمین روشنایی به ویژه روشنایی داخلی کاربرد زیادی دارد. حباب این لامپ ها با گاز بخار جیوه با فشار کم پر شده است و در اثر تخلیه الکتریکی در گاز بخار جیوه، نور ماوراء بنفش ساطع می شود، این نور در اثر برخورد با لایه پوشش داخلی فلورسانی به نور مرئی تبدیل می شود.
شروع تخلیه الکتریکی به دو صورت ممکن است صورت بگیرد:
۱- استفاده از الکترود و جریان پیش گرم کننده
۲- استفاده از میدان مغناطیسی (لامپ های بدون الکترود)
یکی از انواع لامپ فلورسنت که توسط کلید هوایی اشنایدر لامپ فلورسنت با الکترود است. برای بررسی مکانیزم تخلیه الکتریکی در این گروه از لامپ ها، ابتدا مدار الکتریکی لامپ فلورسنت را در نظر می گیریم:
در لحظه اول با وصل کلید، جریان الکتریکی از مسیر استارتر عبور می کند. استارتر از دو فلز تشکیل شده که به فاصله کمی از هم داخل یک محفظه که از گاز نئون پر شده است قرار گرفته اند. در لحظه اول با وصل کلید، ولتاژ خط بر روی این دو فلز قرار گرفته و در نتیجه در گاز نئون تخلیه الکتریکی آغاز می شود.
در اثر وقوع تخلیه الکتریکی فضای داخل محفظه و به دنبال آن یکی از فلزها که از دو جنس مختلف تشکیل شده، گرم می شود و در اثر انبساط به سمت دیگری متمایل می شود، تا آنجا که دو فلز به یکدیگر بچسبند.
با وصل شدن دو فلز به یکدیگر تخلیه الکتریکی در گاز نئون متوقف می شود و داخل محفظه شروع به سرد شدن می کند. در طی این مدت جریان الکتریکی از مسیر چوک، استارتر و الکترودهای قرار گرفته در دو سر لامپ عبور می کند و باعث گرم شدن گاز داخل لامپ نیز می شود.
متداول شدن مصرف متا بی سولفیت سدیم در کارخانجات تولید بیسکوئیت های ویفر و کراکر ونیز تزریق کلوچه خصوصا در هوای سرد که الی القاعده به خاطر قدرت بالای فاز پپتیدی و تشکیل پیوندهای دی سولفور بین گوگرد های سطح بیرونی مولکول های هم جوار صورت میگیرد قدرت گاز پپتیدی را افزایش داده و خاصیت رنولوژیکی خمیر را در جهت فرمان ناپذیری پیش میبرد.علاوه بر موارد فوق حتی پروتئین های سطح بیرونی (فارایابلین) که روی سطح بیرونی گرانول های نشاسته قرارگرفته اند پیوندهای مولکولی تشکیل داده و به این قدرت پپتیدی کمک میکند.ترکیب متا بی سولفیت سدیم که سرطان زا بودن این ماده بر هیچ کس پوشیده نیست قادر به تولید گروه تیول که نهایتا منجر به تولید گروه سولفور تیول می شود و خاصیت الاستیسیته خمیر را کاهش می دهد.
این شرکت ترکیبی را با مجوز سازمان محترم غذا و دارو و معاونت علوم پزشکی تولید نماید که کاملا مصرف غذایی داشته و بی ضرر است.در این ترکیب از یک احیا کننده قوی استفاده گردیده که با تراکم ابر الکترونی در حاشیه گوگرد های موجود در سطح بیرونی مولکول های گلوتن و نیز فارایابلین از تشکیل پیوندهای (s-s) جلوگیری کرده و نهایتا منجر به لغزندگی مولکول های پروتئین روی یکدیگر گردیده و مقاومت فاز پپتیدی را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد که این امر منجر به ماشین پذیری خمیر و عدم مقاومت آن در برابر تزریق می شود.
سدیم متا بی سولفیت از تبخیر محلول سدیم سولفیت اشباع شده با گاز دی اکسید گوگرد به دست می آید.
روش تولید سدیم متا بی سولفیت
سدیم متا بی سولفیت در ترکیب با اسیدها موجب آزاد شدن دی اکسید گوگرد می شود:
Na2S2O5 + 2 HCl → 2 NaCl + H2O + 2SO2
در حرارت بالا این ترکیب دی اکسید گوگرد آزاد می کند که سدیم سولفیت باقی می ماند:
Na2S2O5 → Na2SO3 + SO2
ویژگی برتری که این ترکیب نسبت به آنزیم پروتئاز دارد این است که پروتئاز به عنوان یک پپتیداز به صورت واکنش های non-stopمولکول های پروتئین را شکسته و این کار را تا آنجایی ادامه میدهد که شبکه پپتیدی بیش از حد ضعیف گردیده و خمیر لحظه به لحظه شل تر میگردد تا جایی که از فرمان پذیری ماشین خارج شد وعمل تزریق خمیر را با مشکل مواجه می کند.
ترکیب تولیدی این شرکت هیچ شکستی بین مولکول های پروتئین انجام نمی دهد بلکه به طور کنترل شده این شبکه پپتیدی را طوری لغزنده میکند که خمیر از ابتدای کار تا انتهای کار به یک اندازه سست میگردد و به هیچ عنوان خمیر از فرمان پذیری ماشین خارج نمی شود.
این ترکیب کلیه ی مجوزهای لازم را از سازمان غذا و دارو دریافت کرده و فاقد هرگونه عوارض جانبی می باشد.
از جمله کاربردهای سدیم متا بی سولفیت در صنعت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
جهت حذف کلر اضافی در آب آشامیدنی و خنثی سازی سیانیدها
جهت تمیز کردن غشاهای اسمز معکوس آب آشامیدنی در سیستم های آب شیرین کن
جهت از بین بردن اکسیژن موجود در آب و تغذیه دیگ های بخار آب
تصفیه فاضلاب و خنثی کردن اسید کرومیک
جهت تمیز کردن و سفید کردن پشم، نخ جوت و سایر الیاف های گیاهی
رنگرزی پارچه و چاپ برای آماده سازی و حل کردن دیگر رنگ ها
جهت حل کردن عصاره های دباغی
زمان افزودن لسیتین بسیار مهم و حیاتی است. یک قسمت باید در ابتدای کار افزوده شده و مابقی در آخر. در تهیه شکلات این دستورالعمل از نفوذ لسیتین به درون ذرات کاکائو جلوگیری می کند.
در بعضی موارد مقدار کمی از لسیتین قبل از ریفاینر به مخلوط ترکیبات اضافه میشود تا به فرآیند نرم کردن کمک کند اما باقیمانده آن قبل از اتمام عملیات کونچ کردن، اضافه میشود این روش باعث ایجاد حداکثر سیالیت شکلات یا پوشش ترکیبی با حداقل محتوای چربی میشود.
این ماده برای اولین بار توسط دانشمند فرانسوی، لئودور گوبلی، در سال ۱۸۴۵ جداسازی شد. گوبلی در سال ۱۸۵۰ نام لسیتین را به فسفاتیدیلکولین اختصاص داد. او اولین بار این ماده را از زردهی تخم مرغ جداسازی و فرمول شیمیایی کامل آن را در سال ۱۸۷۴ پیدا کرد. از زمان جداسازی تا یافتن فرمول شیمیایی، گوبلین متوجه شده بود که این ماده در بسیاری از ساختارهای زیستی مانند خون وریدی، ریهها، صفرا و مغز انسان، تخمک ماهیها، تخم ماهیها و مغز گوسفند و مرغ وجود دارد.
1. سبب جلوگیری از بلوم زدن شکلات می شود.
2. سبب کاهش ویسکوزیته مخلوط پودر كاكائو، شكر و كره كاكائو مي شود و کارکردن با مواد در کنچ بسیار راحتتر صورت می گیرد.
3. مصرف کره کاکائو و روغن جانشین کره کاکائو را کاهش می دهد.
لسیتین تجاری که مورد استفادهی شرکتهای تولیدکننده مواد غذایی قرار میگیرد، ترکیبی از انواع فسفولیپیدها در روغن است. لسیتین را میتوان به سادگی با استفاده از حلالهایی مانند هگزان، اتانول، استون، اتر نفتی یا بنزن استخراج کرد. جداسازی این ماده در صنایع روغنی با استفاده از روش صمغگیری از روغن دانههای گیاهی نیز انجام میگیرد.
همانطور که اشاره کردیم، این ماده ترکیبی از انواع فسفولیپیدها است و اجزای تشکیل دهندهی آن بستگی به منبع استخراج دارد. یکی از اصلیترین منابع لسیتین، روغن دانههای سویا است؛ اما به دلیل مواردی نظیر وجود آلرژنهای مختلف (موادی که بعضی افراد نسبت به آنها حساسیت دارند)، منبع استخراج این ماده از روغن سویا به سمت دیگر منابع، مانند روغن آفتابگردان و دانههای اصلاح شده، در حال تغییر است.
فسفولیپیدهای اصلی لسیتین استخراج شده از روغن سویا و آفتابگردان عبارتاند از: فسفاتیدیل کولین، فسفاتیدیل اینوزیتول، فسفاتیدیل اتانولآمین، فسفاتیدیل سرین و فسفاتیدیک اسید. این فسفولیپیدها معمولاً به اختصار به ترتیب PC، PI، PE، PS و PA نوشته میشوند.
گلیسیرین بیشتر بخاطر توانایی آن در مرطوب کردن و محافظت از پوست شناخته شده است. اگرچه به عنوان سفید کننده پوست شناخته نشده است، برخی از مردم ادعا می کنند که گلیسیرین دارای خواص سفید کننده پوست است.
با این حال، تحقیقات کمی در این باره وجود دارد. برخی از این ادعاها ممکن است به دلیل خاصیت لایه برداری آن باشد.
هنگامی که به صورت موضعی استفاده می شود، خواص مرطوب کنندگی گلیسیرین می تواند هیدراتاسیون را در لایه بیرونی پوست بهبود بخشد. که این امرمنجر به نرم شدن پوست در لایه فوقانی می شود و لایه برداری را آسان تر می کند.
لایه برداری، حذف سلولهای مرده پوست است. حذف این سلول های پوستی ممکن است به روشن شدن رنگ کدر و بهبود لکه های تیره، زخم ها و آثار پیری کمک کند.
گلیسیرین در صنعت دارویی و بهداشتی کاربرد های فراوان و گسترده ای دارد. این ترکیب از اجزا تشکیل دهنده بسیاری از شامپوها، کرم ها، لوسیون های مرطوب کننده و انواع صابون ها می باشد. رطوبت عامل مهم نرمی و شفافیت پوست و مو است. گلیسیرین به علت دارا بودن ویژگی هایی خاص مانند رطوبت پذیری، به عنوان ماده ای بسیار مناسب در کرم ها و دیگر محصولات آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد. گلیسیرین در صنعت داروسازی نیز به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. عمدتاً از آن برای بهبود صافی ها و نیز خاصیت نرم کنندگی آن بهره می برند. این ماده در درمان های آلرژیک ایمنوتراپی، شربت های سرفه و دفع آفات نیز بکار می رود. همچنین از آن در خمیر دندان، دهانشویه و سایر محصولات مراقبتی مبتنی بر آب استفاده می شود.
سعی کنید سرم خود را بسازید:
5 قطره گلیسیرین خالص را با آب 1 لیمو و 20 میلی لیتر گلاب ترکیب کنید.
مخلوط را در یک بطری کوچک یا یک اسپری بریزید.
مایع را روزانه با استفاده از انگشت یا پنبه روی صورت خود بمالید یا بعد از آرایش استفاده کنید.
سرم را در یخچال نگهداری کنید.